نووستن یەکێکە لە بنەما سەرەکییەکانی شێوازی ژیانێکی تەندروست، نووستن رولێکی گرنگ دەبینێت لە ژیانی رۆژانەی مرۆڤەکان ، توێژینەوەکانی دەریانخستووە ئەو منداڵانەی کە رۆژانە بە شێوەیەکی باش دەخەون ، تەندروستیان باشترە و لە روی جەستەیی و عەقڵی توانای فێربوونیان زیاترە . 

ھەروەھا ئەو جۆرە منداڵانە ھزریان باشترە و رەفتاری رۆژانەیان باشتر دەردەکەوێت ، بەڵام ئەو منداڵانەی بە پێی پێویست ناخەون ، ئەوا رووبەرووی ھەندێک حاڵەت دەبنەوە لەوانە قەڵەوی و بەرزبوونەوەی پاڵەپەستۆی خوێن و دڵە راوکێ . 

خەوی منداڵان بەپێی تەمەنیان دەگۆڕێت، لەبەر ئەمە دەبێت ئاگاداری ئەم خشتەیە بیت بۆ ئەوەی بتوانیت لەسەر ئەو بنەمایە خەوی منداڵەکەت رێک بخەیت : 

١.ئەوانەی تەمەنیان لەنێوان یەک رۆژ تا یەک ساڵە ، دەبێت رۆژانە ١٢ – ١٦ کاتژمێر بخەون . 

٢. ئەوانەی تەمەنیان لە نێوان ١ – ٢ ساڵە ، پێویستە رۆژانە ١١ – ١٤ کاتژمێر بخەون . 

٣. ئەوانەی تەمەنیان لە نێوان ٣ – ٥ ساڵە ، پێویستە رۆژانە ١٠ – ١٣ کاتژمێر بخەون . 

٤. ئەوانەی تەمەنیان لە نێوان لە نێوان ٦ -١٢ ساڵە پێویستە رۆژانە ٩ – ١٢ کاتژمێر بخەون . 

٥. ئەوانەی تەمەنیان لە نێوان ١٣ – ١٨ ساڵە ، پێوستە رۆژانە ٨ – ١٠ کاتژمێر بخەون . 

نیشانەکانی کەم خەوی لە لای منداڵان 

کەم خەوی دەبێتە ھۆی تێکچوونی سیستەمی ژیانی منداڵەکە و ئاسەواری خراپی لەسەر لایەنی جەستەیی دەبێت و ھەروەھا کاریگەری لەسەر لایەنی عەقڵی و سۆزداریش  دەبێت  ، ھەروەھا ناتوانی ئەو کاریگەرییانە بەشەو و رۆژێک چارەسەر بکەیت و نیشانەکانی کەم خەوی دابەش دەبن بەسەر چەند بەشێک : 

١.نیشانە جەستەییەکان : 

- نووستن لە ناو قوتابخانە ، یاخود لە کاتی ئەنجامدانی ئەرکی ماڵەوەی قوتابخانە . 

- ھەموو کات گلەیی دەکات کە ماندووە و ھەست بەبێ تاقەتی دەکات و دەیەوێت لە رۆژدا بخەوێت . 

- بەیانیان بە زەحمەت لەخەو ھەڵدەستێت . 

- دوای ئەوەی ھەڵی دەستێنی راستەوخۆ ئارەزوو دەکات جارێکی دیکە بخەوێتەوە . 

- بەردەوام تووشی نەخۆشی دەبێت ئەمەش بەھۆی لاوازی کۆئەندامی بەرگری لەش . 

- بەکارھێنانی خواردنە خراپەکان وەک شەکری زۆر و کافایین . 

- بەردەوام خەوە کوتکەی دەباتەوە . 

- ئارەزوو دەکات بەردەوام پاڵداتەوە و ھەروەھا ئارەزوو ناکات لەگەڵ منداڵی دیکەش یاری بکات . 

- دوور دەکەوێتەوە لە ئەنجامدانی چالاکی جەستەیی . 

٢. گۆڕانگارییە سۆزدارییەکان : 

- لە رۆژدا راڕاییەکی زۆری پێوە دیارە . 

-خێرا توڕە دەبێت و ھەڵدەچێت . 

- زیاتر مەیلی بە لای توندوتیژی دەبێت . 

٣. نیشانە عەقڵی و ھزرییەکان : 

- خێرا شتەکان لە بیر دەکات . 

- بینایی چاوی باش نابێت و لێڵ دەبینێت . 

- بە زەحمەت زانیاری نوێ وەردەگرێت . 

- ھیچ چێژێک لە چالاکی رۆژانە نابینێت . 

ھۆکارەکانی کەم خەوی لەلای منداڵان 

مانەوەی شەوان بە ئاگایی یەکێکە لە گرنگترین ھۆکارەکانی کەم خەوی لەلای منداڵان ، چونکە ئەو منداڵە بەشی پێویستی خۆی خەوی لێناکەوێت ، ئەمەش بەھۆی بێ ئاگایی دایک و باوکانە دەربارەی پێداویستی خەوی منداڵەکانیان ، ھەروەھا مانەوەی منداڵ لە دیاری تەلەفزیۆن ویاری کردن تا درەنگانی شەو وا دەکات تووشی کەم خەوی بێت و دووربکەوێتەوە لە چالاکی رۆژانە،  ئەگەر ھاتوو توانیمان ئەوانەی سەرەوەش رێک بخەین ئەوا ھەندێک ھۆکاری دیکە ھەیە کە  وا دەکات  منداڵەکە تووشی کەم خەوی ببێت و لەوانەش : 

• خواردنەوە قاوە و یا ئەو خواردنەوانەی کە مادەی کافایینی تێدایە . 

• خووگرتن بە داب و نەریتی خراپی خەوتن . 

• دڵەراوکێی رۆژانە . 

• ھەروەھا ئەو منداڵانەی ھەندێک حاڵەتیان ھەیە وەک (کەم عەقڵی) و (ئۆتیزم) زیاتر تووشی کەم خەوی دەبن . 

• راڕایی بەردەوام . 

• نەخۆشی ئەگزیما (Eczema)

• ئەو منداڵانەی رەبووییان ھەیە . 

• بەکارھێنانی ھەندێک دەرمان کە وا دەکات سیستەمی خەو تێ بچێت 

• ئەو منداڵانەی تووشی تەنگە نەفەسی دەبن لە کاتی خەو . 

ئاسەواری کەم خەوی منداڵان 

کەم خەوی دەبێتە ھۆی دروست بوونی ھەندێک حاڵەت لەلای منداڵان و ئاسەواری خراپ جێ دەھێلێت لەوانەش :

• تووشبوون بە ھەندێک رووداوی رۆژانە .

• نزمبوونەوەی ئاستی خوێندن .

• کێشەی سەرنج خستنە سەر شتەکانی بۆ دروست دەبێت . 

• رۆژانە زۆر دەخوات . 

• کاردانەوەی بەرامبەر حاڵەتەکان لاواز دەبێت . 

• رەفتاری نارێک دەبێت . 

• حاڵەتی مەزاجی تێک دەچێت . 

سەرچاوە | الموضوع